P>به گزارش ایرنا، امروز دوشنبه ۳۰ خرداد ماه ۱۴۰۱، ۲۰ ژوئن روز جهانی آوارگان و پناهندگان نامگذاری شده است؛ روزی که سازمان ملل متحد آن را در تکریم میلیون‌ها انسانی که به سبب جنگ و آزار و اذیت از خانه و کاشانه خود آواره شده‌اند نام نهاده است.
دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان اعلام کرده است که ایران و پاکستان در چهار دهه گذشته میزبان میلیون ها مهاجر افغانستانی بوده اند و براساس ارقام موجود می توان گفت ۹۰ درصد از جمعیت میلیونی پناهجویان افغانستانی مهمان این دو کشور هستند.
براساس اعلام منابع رسمی طی بهار سال جاری، شمار مهاجران افغانستانی مقیم ایران از مرز چهار میلیون تن گذشته است، از سوی دیگر اداره کل اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی اعلام کرد که تا پیش از تغییر حاکمیت در افغاستان، این استان میزبان ۳۲۰ هزار تن از اتباع افغانستانی دارای مجوز، گذرنامه و کارت آمایش بوده و مشهد محل سکونت ۹۵ درصد این گروه از اتباع خارجی بوده است.
در ایران، وضعیت خدمات رسانی به اتباع افغانستانی در رده های مختلف درمانی و آموزشی، همچون اتباع بومی است و تنها در این خصوص به ذکر ۲ نمونه اشاره می شود که اداره کل اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی پارسال و در بحبوحه شیوع کرونا اعلام کرد که حدود ۴۰۰ هزار دُز واکسن کرونا تا پایان سال در مراکز واکسیناسیون عمومی به اتباع خارجی مقیم مشهد تزریق شده است.
بر این اساس ارائه واکسن کرونا به اتباع خارجی مقیم خراسان رضوی در چهارچوب عملیات عمومی ایمن‌سازی شهروندان ایرانی بدون هیچ محدودیتی در جریان است.
واکسیناسیون و آموزش رایگان در خراسان رضوی
مدیرکل وقت اداره کل اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی پارسال گفته بود: حدود ۲۱۵ هزار نفر از اتباع خارجی مقیم مشهد دُز نخست، حدود ۱۸۰ هزار نفر دُز دوم و بیش از ۱۰ هزار نفر آنها سومین دُز سوم واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند.
به گفته محمدتقی هاشمی هیچگونه تفاوتی از این نظر بین اتباع خارجی و شهروندان ایرانی وجود ندارد چنانکه حتی اتباع بیگانه‌ای که به صورت غیرمجاز وارد کشور شده‌اند نیز زیر پوشش واکسیناسیون عمومی کرونا قرار گرفته‌اند.
براساس اعلام اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی ۷۰ هزار دانش آموز از اتباع افغانستانی از جمله افراد فاقد مدارک اقامت، در مدارس عمومی استان و در کنار یک میلیون و ۴۰۰ هزار دانش آموز ایرانی مشغول به تحصیل هستند.
چهار دهه میزبانی بی منت
سرکنسول سفارت افغانستان در مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: مهمان نوازی گرم جمهوری اسلامی از اتباع افغانستانی در مدت ۴۰ سال اخیر موجب سپاس است، افغانستانی ها در سرزمین همسایه هم‌کیش خود مهمان هستند، این مردم پس از اولین حمله قشون شوروی به افغانستان در ۴۰ سال قبل وارد ایران شدند و اولین پدیده مهاجرت را مردم کشورم در جمهوری اسلامی ایران تجربه کردند.
عبدالجابر انصار افزود: از بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی (ره) قدردانی می کنیم که با عنایت به دیدگاه اسلامی ایشان بود که مرزها مانعی برای حضور اتباع افغانستانی در ایران نشد و اینگونه بود که سالهای سال مردم افغاانستان در کنار مردم ایران و در کنار همه داشته ها و نداشته های جامعه ایران سکونت داشتند.
وی به ارتباط تنگاتنگ مشهد و هرات در خصوص پدیده مهاجرت اشاره کرد و گفت: مهاجران افغانستانی پس از ورود به ایران بیشترین حضور را در خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان داشته اند.
سرکنسول افغانستان در مشهد گفت: در کنار خدمات قابل توجه اداره اتباع خارجی خراسان رضوی، نمایندگی وزارت امور خارجه، استانداری، اداره گذرنامه و کمیساریای پناهندگان سازمان ملل، جا دارد از اقشاری که به شکل نامحسوس به مهاجران خدمت کرده اند تشکر کرد، در این بین به خصوص قدردان استادان و معلمان آموزش و پرورش هستیم و از فرمان رهبری انقلاب برای پذیرش فرزندان اتباع خارجی دارای مدرک و بدون مدرک اقامت در مدارس ایران قدردانی ویژه داریم.
انصار خاطر نشان کرد: البته طبیعی است که با توجه به تحریم های کمرشکنی که علیه ایران وجود دارد، انبوه اتباع افغانستانی هم کمبودهایی را در این سرزمین احساس کنند اما با همه این مشکلات میزبانی ایران از اتباع افغانستانی، جز از روی سخاوت، دیداری و انسانیت نبوده است.
وی گفت: بعد از سقوط نظام جمهوریت در افغانستان، طی سال گذشته عده ای مجبور به مهاجرت به ایران شدند و یگانه ملتی که در کنار مردم افغانستان ماند، ملت ایران بود.
توسعه بیمه درمانی برای اتباع افغانستانی
سرکنسول افغانستان در مشهد گفت: طی مدت یاد شده بخشی از مردم مجبور به ترک وطن شدند اما نیازمند خدمات ویژه ای به خصوص در بحث درمان و بهداشت هستند.
انصار ادامه داد: سقف بیمه مهاجران در سال ۹۸ در خراسان رضوی بیمه ۱۰ هزار نفر بود اما با مساعدت کمیساریای پناهندگان و بیمه سلامت این رقم امسال با بیش از ۱۰۰ درصد رشد به ۲۳ هزار نفر رسیده است که جای قدردانی دارد.
وی به محرومیت اتباع ساکن در حاشیه شهر مشهد و مهاجران مستقر در دیگر مناطق از جمله استان خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: لازم است کمیساریای پناهندگان از وضعیت اتباع در این مناطق آگاه شود تا نسبت به ارائه خدمات لازم به آنها اقدام کند.
سرکنسول افغانستان در مشهد ادامه داد: ضروری است نهادهای کمک رسان نسبت به توانمندسازی مهاجران و ایجاد شغل برای آنها برنامه ریزی لازم را داشته باشند و زمینه انتقال مهاجرانی را که خواستار سکونت در دیگر کشورها هستند، فراهم ساخته یا سرعت ببخشند.
انصار گفت: نباید کمک به مهاجران افغانستان، در زیر سایه کمک به دیگر مهاجران جهان، به فراموشی سپرده شود و مردم افغانستان نباید از سوی نهادهای کمک رسان نادیده گرفته شوند.
کمک‌های ناچیز نهادهای بین الملل با چاشنی تحریم های ضدبشری
وی همچنین خواستار مدیریت کمک های محدود نهادهای بین المللی به مهاجران ساکن در ایران شد و گفت: تحریم ها علیه نظام جمهوری اسلامی حوزه های اقتصادی ایران را هدف قرار داده و از یک منظر سه میلیون مهاجر افغانستانی نیز اثرات ناگوار آن را احساس و تحمل می کنند، در حقیقت تحریم های ضدحقوق بشری بر معیشت مهاجران افغانستانی نیز اثر گذارده است.
انصار ادامه داد: به عنوان نمونه آن طور که بیان شده کمیساریای پناهندگان سالانه حدود ۲۰۰ هزار دلار برای قشر معدودی از اقشار آسیب پذیر مهاجر در خراسان رضوی هزینه می کند که معتقدیم آسیب شناسی مهاجران و اقشار نیازمند تحقیق میدانی، تجدید نظر از سوی نهادهای جامعه بین الملل است و بر این اساس اعلام می کنیم شمار افراد نیازمند از ارقام کنونی بیشتر است.
وضعیت اسفناک مهاجران افغانستانی در جنوب آسیا
نماینده مردم ولایت غزنی در دور شانزدهم و هفدهم مجلس نمایندگان افغانستان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: سالهاست پناهجویان افغان در جنوب آسیا، به ویژه در اندونزی وضعیت اسفناکی دارند که نمی توان از آنها چشم پوشی کرد، دست‌کم ۲۰ هزار افغانستانی در این کشور متتظر تعیین تکلیف وضعیت خود هستند.
محمدعارف رحمانی افزود: باتوجه به ارتباطی که با این افراد داریم به عنوان مثال یک دهه است که حدود ۱۰ هزار نفر در کشور اندونزی منتظر هستند تا از طریق مجامع بین الملل به سایر کشورها منتقل و به کشور سوم پناهنده شوند.
نژادپرستی مدعیان حقوق پناهجویان
وی گفت: تعداد زیادی از پناهندگانی که در کشورهای اروپایی منتظر پذیرش پرونده های پناهندگی خود هستند نیز می خواهند هرچه سریع تر از سوی نهادهای امدادرسان بین المللی به مشکلات آنها رسیدگی شود.
عضو سابق پارلمان افغانستان خاطرنشان کرد: از حمایت و کمک رسانی کشورهای اروپایی به آوارگان اوکراینی استقبال می شود، اما اینکه کشورهای اروپایی پناهجویان اوکراینی را بر پناهجویان افغانستانی اولویت داده اند ما را آزرده است، این اقدامات بوی نژادپرستی می دهد.
وی به وضعیت نامطلوب برخی پناهجویان افغانستانی در دیگر کشورهای همسایه نیز اشاره کرد و گفت: برخی از این پناهجویان در تاجیکستان، پاکستان و ایران نیز وضعیت نامشخصی دارند.
رحمانی با اشاره به طرح شناسایی اتباع افغانستان در ایران گفت: با هدف ارائه خدمات رسانی بهتر، تلاشهایی اخیرا برای تعیین وضعیت و شناسایی پناهجویان میلیونی افغانستانی در ایران، آغفاز شده که قابل قدردانی است اما از سوی دیگر در مجموع جهان مدعی حقوق پناهجویان و حقوق بشر بعد از تحولات یک سال اخیر در عرصه جهانی و داخلی افغانستان و حتی قبل از آن مساله پناهجویان افغانستانی را خیلی جدی نگرفته اند و به نظر می رسد نهادهای یاد شده نسبت به مساله آوارگان افغانستانی نوعی اجحاف در پیش گرفته و این جمعیت میلیونی پراکنده در سراسر جهان را فراموش کرده اند.
خلف وعده اروپائیان درباره اتباع افغانستان
وی گفت: تنها کمتر از یک درصد تعهدات کشورهای اروپایی مبنی بر اقامت اتباع افغانستانی محقق شده است، هرچند کشورهایی مثل انگلستان و آلمان هنوز امر پذیرش اتباع را انکار نکرده و می گویند که پناهجویان افغانی را در اعداد ۲۰ تا ۴۰ هزار نفر می پذیرند اما سرعت انتقال اتباع از داخل کشور افغانستان و پاکستان بسیار کُند است.
این فعال سیاسی افغانستانی گفت: در حال حاضر بسیاری از پناهجویان مستقر در اسلام آباد و شهرهای نزدیک به اسلام آباد و مناطقی مانند پیشاور و ایالت بلوچستان به خصوص شهر کویته، در انتظار بررسی مدارک و اسناد پناهندگی خود توسط مجامع امدادرسان بین المللی هستند.
رحمانی ادامه داد: متاسفانه از روزی که جنگ اوکراین شروع شده و برخی تنشها در حین و بعد از عزل عمران خان نخست وزیر پاکستان به وجود آمد، وضعیت ده ها هزار پناهجوی افغان در پاکستان بسیار مبهم شده است و اصولا تشریفات اداری و بررسی مدارک از طرف نهادهای بین المللی و کمیساریای پناهندگان در این کشور تعطیل شده و فعالیتی ندارند و موارد پناهجویان را مورد بررسی قرار نمی دهند.
وی همچنین در خصوص ایران گفت: امیدواریم که راه اندازی سازمان مهاجران طبق دستور رییس جمهور ایران هرچه زودتر صورت گیرد و طرح شناسایی اتباع افغانستانی نیز اجرا شود و دستورات آیت الله رئیسی در این خصوص پیگیری گردد.
عضو سابق پارلمان افغانستان که اکنون در ایران اقامت دارد، گفت: از مقامات جمهوری اسلامی درخواست می کنیم که اگر امکان دارد ۱۵ روز تا یک ماه دیگر طرح شناسایی، آمارگیری و ثبت نام پناهجویان افغانستانی را در ایران تمدید کنند، بسیاری از پناهجویان در ایران به دفاتر ثبت نام در ایران مراجعه کرده اند و اما سرعت اطلاع رسانی در این خصوص کافی نبوده است و برخی دفاتر که اصولا مسوولیتی نداشته اند، در این خصوص اقدام کرده و حتی از افراد پول گرفته اند.
رحمانی تاکید کرد: دو ملت ایران و افغانستان هرگز نمی توانند از هم جدا باشند، هرچند دولتها می آیند و می روند، شاید ۲ قرن باشد که این دو ملت از هم جدا شده اند اما قرنها باهم اشتراکاتی داشته اند.
تاکید رییس جمهوری اسلامی ایران بر مهمان نوازی از چهار میلیون افغانستانی
شاید ختم کلام را رییس جمهور در جریان سفر استانی فروردین ماه خود به استان خراسان رضوی در خصوص مهمان نوازی دوگانه کشورها از افغانستانی ها بیان کرده باشد، آنجا که در جمع خبرنگاران مشهدی گفت: علی‌رغم اینکه اروپایی‌ها ادعای بسیاری نسبت به افغانستانی ها داشته اند، اما هیچ گونه مساعدتی در این خصوص نداشته و ندارند، برخلاف اظهار نظر آنها امروز بیش از چهار میلیون افغانستانی مهمان جمهوری اسلامی ایران هستند.
آیت الله سیدابراهیم رئیسی افزود: جمهوری اسلامی ایران نسبت به عزیزان افغانستانی احساس مسوولیت می‌کند، برخلاف اروپایی ها که مساله افغانستان را تنها برای امیال و خواسته های سیاسی خود دنبال می کنند.
وی در خصوص مساله اتباع افغانستانی مقیم خراسان رضوی نیز گفت: تحصیل، نحوه زندگی و اشتغال این اتباع برای ما مهم است و باید دنبال شود لذا پیش بینی کردیم ساز و کار و مرکزی به عنوان سازمان مهاجران شکل بگیرد و دفاتری نیز از آن سازمان در خراسان رضوی و دیگر استانها کار دفتر مرکزی تهران را دنبال کنند.
رئیسی خاطرنشان کرد: فعالیت اداره اتباع در وزارت کشور و استانداری ها به عنوان سازمانی برای پیگیری کار اتباع افغانستان کافی نیست، این عزیزان مسلمان و متدین هستند و مشکلات آنان را باید مشکلات خودمان در نظر بگیریم.